Asa fikarohana sy fampianarana FAA, II

Salama daholo.

Fanohizana ny lahatsoratra momba ny fikarohana sy ny fampianarana FAA no ity manaraka ity.

Ny resaka farany momba ity lohahevitra ity dia misahana momba ireo fepetra ahazoana mikaroka sy mampianatra; eto dia ho resehana ireo toetran'ny fikarohana sy fampianarana @ FAA.

Famaritana: Ny fampianarana dia fampitana fanazavana @ olona (mpianatra). Tsy fandresen-dahatra ny fampianarana satria anjaran'ireo mpianatra no mamolavola indray ireo fanazavana azony ho fanazavana manokana ho azy. Ohatra, inona moa no handresena lahatra fa manaraka ny teoria robo (gauge theory) (avy @ teny hoe roboka ny teny robo) ny fifanetsehan'ny vainga karika (interaction of quarks)? Ny fanaon'ny mpifizika dia ny miady hevitra momba ny hoe: Fa nahoana no manaraka ny teoria robo ny fifanetsehan'ny karika? Fa inona no atao hoe karika? Ary ahoana ny fifanetsehan'ny vainga hafa? Raha zoina dia ny momba ilay matiera no mahavariana sy mampanontany ny mpifizika.

Singa mampisy ny fampianarana: Misy efatra ireo singa lehibe mamorona ny fampianarana dia ny mpampianatra, ny mpianatra, ny taranja ary ny fitiavana. Ho hitantsika fa ny herin'ny fitiavana miasa @ fampianarana no mamaritra ny toetran'ny fampianarana. Voalohany, rehefa mihakely ny fitiavana miasa ao (avy @ mpampianatra na avy @ mpianatra, miantefa @ olona na @ ilay taranja) dia miha-lasa fahazarana ny fampianarana ary atao izy satria izay no fanao, na hoe satria izay no ahitana asa. Etsy an-daniny, rehefa mitombo ny fitiavana miasa ao dia toa mitombo koa ny fahombiazan'ny fampianarana satria toa mihabetsaka ny finiavana handalina sy hitady fanazavana mahafapo kokoa hatrany.

Ny fampianarana dia fifandraisana: Ny fifandraisana resahana eto dia ny fisiana zotra hifampitan'ny takalo. Amin'ny sehatra FAA ohatra dia ny fifanetsehana (interaction) no endrika isehoan'ny fifandraisana. Amin'ny teoria robon'ny fifanetsehana, ny takalo dia vohizin'ny mpitondra (support) antsoina hoe vainga robo (gauge bosons) izay hifampitan'ireo vainga matiera. Azo hanombohana @ famaritana ankapobeany ny fifandraisana ireo modeli-pifanetsehana hita @ FAA.

Fifantohana sy figodàna: Ny fampianarana na ny fikarohana dia samy mitariky fifantohana @ ilay taranja ho an'ny mpampianatra-mpikaroka sy ny mpianatra. Ny fifantohana dia mampiasa mitohy ny fotoana izay ilaina @ fitadiavana sy famolavolana ireo fanazavana, ary mifantina ireo lohahevitra ho dinihana ka matetika izany no miteraka vokatra voahevitra sy lalina kokoa nohon'ny figodàna (avy @ fiteny hoe arabe migodàna ny teny figodàna).
Ny famahana olana fizika na matematika matetika dia mamaritra ilay olana mba ho azo zarazaraina zana-olana vitsivitsy ary avy eo mampiasa ny fotoana izay mety (mety ho lava) hamahana azy. Vakio ohatra ny fanaon'i Richard P. Feynman, mpifizika FAA efa nodimandry, eto sy ny an'i Terence Tao, mpimatematika ao @ University of California, Los Angeles (UCLA) eto.

Mila fitandremana, manomboka @ mpampianatra-mpikaroka, anefa ny fampianarana mba tsy hifantoka @ zava-poana na koa hanome lanja tafahoatra ilay taranja. Raha ny fahazoako ny tenin'i Alexander Grothendieck eto dia io tranga faharoa io no antony lehibe nampihenany ny fikarohana matematika nataony. Mahalaza io fitandremana faharoa io koa ny ohabolana malagasy hoe "Aza manao mpiasa be vonton'anatra ka manao mbay lalana an-tsena" sy ny fitenin'i Stephan Narison hoe "Let's do physics for fun not for an ultimate goal", ary ny tenin'i Salomona mpanjaka, zanak'i Davida (ilay niady t@ Goliata), hoe "Zava-poana ny zavatra rehetra" (Bokin'ny Mpitoriteny, I;2). Noho ireo antony voalaza ireo dia ilaina ny figodàna na @ fampianarana na @ fikarohana. Ny figodàna mantsy dia mamela @ fisokafana, ny fahamaroana sy ny fahasamihafana ka mampivelatra ireo lafi-toetra maron'ny mpampianatra-mpikaroka, ny an'ny mpianatra ary ny an'ilay taranja.

Modely fampianarana: Raha ny hevitro dia i Jesoa Kristy no modely lavorary ny mpampianatra tsara. Hita ao @ tantaram-piainany ireo endrika fifandraisana eo @ mpampianatra sy mpianatra ary ny taranja: misy fotoana ohatra tsy mahazo resaka ny mpianatra, misy koa mahery vaika ny tenin'ny mpampianatra, sy ny sisa kanefa dia nahomby ny fampianarana raha tarafina @ 'fahazoana' ananan'ireo mpianatra taloha sy vaovao momba ilay taranja nandritra izay 2000 taona izay.

Izay indray aloha ny anio fa hanohy ny resaka momba ny fikarohana @ manaraka!