Fampidirana

Salama daholo, dia faly mandray ny rehetra eto @ ity blog ity.

Ny fampidirana ho atao dia famaritana momba ny Fizikan'ny avo angovo (FAA) araka ny mpibilogy @ teny malagasy ampian'ny teny angilisy (eto am-boalohany) izay fampiasan'ireo mpikaroka iraisam-pirenena.

Famaritana am-boalohany: ny Fizika dia fanaovana andrana eo @ Tontolo sy famoahana lalàna mifehy ireo tranga hita mandritra ilay fanandramana. Rehefa ao anatin’ny Tontolon’ny Avo angovo, izay hita @ tontolo faran'ny bitika (ohatra ny voanin'ny neutron) sy faran'ny lehibe (ohatra ny Tontolom-be (Univers)), ny fanandramana atao dia antsoina hoe Fizikan’ny avo angovo ilay Fizika.

Famaritana faharoa: ny Fizika dia fiantsoana ny fampiarahana ny tsapa @ hevitra miasa (concept) misy fatra (quantity) sy ny fihetsikin’ny tsapa @ fandrindrana ireo hevitra miasa ao.

Tsapa <--> Hevitra miasa fizika
Fihetsikin’ny tsapa <--> Firindran’ireo hevitra miasa

(Ilay marika "<-->" eto dia milaza fifandraisana.)

Famaritana filozofika: ny Fizika dia fikatsahana ny marina @ alalan’ny fifandraisana @ Tontolo.
Mifameno ireo famaritana 3 nomena teo satria manazava sy mamintina ireo asa atao @ Fizika kanefa ny famaritana faharoa no mazava indrindra.

Famaritana matematika: ilay famaritana faharoa io dia azo hatsaraina @ alalan’ireto mandray (function) roa ireto:

Fiz^0 : Tsapa --> Hevitra miasa fizika,
Fiz^1 : Fihetsikin’ny tsapa --> Firindran’ireo hevitra miasa fizika.

(Ny marika "-->" eto dia mampiseho fiasan'ny mandray @ Matematika. Ny marika "^" dia milaza fa miakatra ambony ny soratra manaraka, ohatra "2^3" dia milaza hoe "2 superscript 3" na koa "2.2.2". Rehefa maromaro ny soratra miakatra ambony dia ampiasaina ny marika "{}".)
Ireo mandray roa Fiz^0 sy fiz^1 dia azo tsotsorina ho mandray^{(1)} (na functor (jereo Wikipedia momba ireo teny matematika)) tokana, antsointsika hoe Fiz . Eto dia mivoitra ny filazana fa misy fizorana ny Fizika, izay miainga amin’ny lohany (source of the functor) – ny Tontolo sy ny fihetsiny – ka mankany any @ farany (target of the functor) - ny Hevitra sy ny fanazavany.

Ny toeran’ny matematika @ Fizika: Araka ny famaritana, ireo hevitra miasa fizika dia miaraka @ isa hatrany izay antsoina hoe refy (physical quantity) @ Fizika ary ny fandrindrana ireo hevitra miasa fizika ireo dia azo atao @ alalan’ny matematikan’ireo refy ireo.

Mf^0 : Hevitra miasa fizika --> Refy,
Mf^1 : Fandrindrana ireo hevitra miasa fizika --> Matematikan’ireo refy

Io ”fahombiazana mahagaga ny Matematika hanazava ny Fizika” (Eugene Wigner) io sy ny maha-iraisam-be (universal) ny Matematika dia anisan’ireo antony hananan’ny Fizika endrika iraisam-be.

Izay aloha no fomba fijery mety mamintina ny atao hoe Fizikan'ny avo angovo. Momba ireo tsapa sy hevitra miasa fizika ao @ tontolon'ny avo angovo no ho resahana manaraka.